Duurzaamheid en gezonde voeding worden steeds belangrijker, en de eiwittransitie speelt hierin een cruciale rol. Lupine heeft de potentie om een belangrijke speler te worden in deze transitie. Maar voordat dit kan gebeuren, moet de afzet van lupine omhoog. Friek van Helden, ketenregisseur en fan van lupine, werkt aan het verbinden van verschillende partijen binnen de lupineketen om bredere acceptatie en consumptie te bevorderen. In dit artikel bespreken we de uitdagingen en kansen voor lupine in de eiwittransitie.
Friek: “We hebben mensen nodig die het anders willen doen en samen willen oppakken. Het blijft een kip-ei-verhaal; wanneer er vraag is, dan volgt de teelt wel. Maar wanneer er geen behoefte is, ofwel geen afzet, blijft het voor een teler lastig om te beginnen met de teelt van lupine. Het vliegwiel zit in dit geval aan de consumptiekant en dát vraagt veel inspanning.”
Consumentengedrag
Momenteel koopt ongeveer de helft van de Nederlandse bevolking bonen uit het conservenschap, voornamelijk bruine en witte bonen, gevolgd door kidneybonen, kikkererwten en linzen. Ondanks het brede aanbod blijven vele bonensoorten, zoals lupine, relatief onbekend. Dit gebrek aan bekendheid vormt een aanzienlijke hindernis voor de groei van de lupineconsumptie.
Veelzijdigheid van lupine
De lupineboon is veelzijdig en kan op verschillende manieren worden geconsumeerd. Het kan als puur boontje gegeten worden in bijvoorbeeld een salade, stoofgerecht of soep. Maar ook verwerkt worden tot producten zoals hummus, falafel, spreads, of shoarmareepjes. Henk Kerkers van Bijzonder Brabants en Slow Food Masters, heeft bijvoorbeeld een receptuur ontwikkeld voor shoarma- en naturel reepjes o.b.v. de hele lupineboon. Dus niet gebaseerd op een concentraat of isolaat. De reepjes zijn succesvol geïntroduceerd tijdens de BeanMeal-week, februari 2024, in het provinciehuis in Den Bosch.
Kansen in de retail en zorg
Sinds januari 2024 zijn de pakjes lupinebonen van het merk Boon in zo’n 300 Albert Heijn winkels verkrijgbaar. De Albert Heijn-shopper is de grootste boneneter van Nederland, weet Friek. Een kans die ze ziet, is de lupineboon opnemen in de populaire verspakketten en kant-en-klaar salades en maaltijden van Albert Heijn. “Zo kunnen consumenten op een laagdrempelige manier kennis maken met lupine en het boontje leren herkennen en waarderen. Lupine in de pakketten te krijgen, vereist veel afstemming met zowel het hoofdkantoor van Albert Heijn als de leveranciers.”
Een andere belangrijke kans ligt in het introduceren van lupine in ziekenhuizen en zorginstellingen, via initiatieven zoals Goede Zorg Proef Je. “Zorginstellingen streven naar het serveren van meer plantaardige en gezonde voeding. De eiwitrijke lupineboon past perfect binnen deze doelstelling.”
Verwachtingen van telers en verwerkers
Van telers wordt verwacht dat zij kwalitatieve, schone bonen leveren. Deze bonen moeten door verwerkers verpakt worden, waarna merkeigenaren, grossiers en cateraars de producten verder distribueren. Dit vraagt om lokale samenwerking, van boon tot product. Want waar we dichtbij kunnen eten, moeten we dat vooral doen. En daarbij past lupine goed in de Nederlandse landbouw. Friek: “Ik ben voorstander van zo kort mogelijke ketens waardoor we de afstand tussen teler en consument verkorten en efficiënter maken.”
Passie voor peulvruchten
Binnen het project Verbonden Peelproeftuinen voor slimme gewasrotaties is Friek's rol om de lupineketen uit te bouwen en kansrijke verkoopkanalen te ontdekken. “Catering is interessant en veelzijdig doordat je mensen laat kennismaken met lupine. Het vraagt tijd om het product in de gerechten op catering locaties te krijgen. Het helpt om gerechten met lupine in de cyclus te krijgen, want dat zijn terugkerende gerechten.
Mijn passie voor peulvruchten is ontstaan vanuit mijn vorige werk als Innovatiemanager bij Bonduelle, waar ik de waarde van peulvruchten voor onze gezondheid en de aarde leerde kennen. Peulvruchten zijn vezelrijk, eiwitrijk, vitaminerijk en duurzaam. Ze hebben geen of weinig kunstmest nodig, zijn droogtebestendig en lang houdbaar. Dat vermindert de voedselverspilling.”
Transparant verdienmodel
Voor een succesvolle lupineketen is een eerlijk verdienmodel essentieel. Elke partij in de keten moet eerlijk beloond worden voor de bijdrage die geleverd wordt. “Hoe langer de keten hoe hoger doorgaans de prijs, dus ook daar ligt een belang om de keten kort te houden. Open communicatie en transparantie in de calculatie zijn nodig om samen een eerlijke prijs te bepalen en een gezonde, toekomstbestendige lupineketen op te bouwen.”
Friek: “Lupine biedt een enorme winst voor onze gezondheid, draagt bij aan het streven naar een toekomstbestendige eiwittransitie en biedt kansen voor de landbouw in Nederland. Een dergelijk nieuw product biedt perspectief voor akkerbouwers. Maar om deze potentie te realiseren, moet de afzet en consumptie van lupine op gang komen. Nú is het moment om gezamenlijk te zorgen dat lupine gaat vliegen, dus pak die kans en ga met lupine aan de slag!”
Wie is Friek van Helden?
Friek werkt als voedseltransitiewerker met haar bedrijf FoodHelden aan een gezonde en duurzame voedsel omgeving. Ze onderzoekt, innoveert en verbindt partijen met elkaar. Dit doet ze in opdracht van Verbonden Peelproeftuin, LekkerLupine en LuPeel.
Meer weten, kijk dan op haar LinkedIn profiel of stuur haar een mailbericht.
